In Zeeland staan twee nieuwe kerncentrales op de planning, mits de regering groen licht geeft. Ondertussen biedt de podcast Splijtstof een behapbare cursus kernenergie door wetenschapsjournalist Diederik Jekel en cultuurwetenschapper Daan Nieber. Ze combineren serieuze wetenschappelijke analyses met scherpe en luchtige popcultuurreferenties, die het geheel goed verteerbaar maken.
“Kernenergie is veilig!”, “Nee, het brengt enorme risico’s met zich mee! En wat te denken van dat afval?!”, “Dat kun je hartstikke veilig opslaan!”, “Maar kernenergie is veel te duur!”, “Nee hoor, en wat als er geen zon en wind is voor doe windmolen en zonnepanelen van jou?!”
Kernenergie is terug van weggeweest. Niet alleen op de politieke agenda – het nieuwe kabinet wil niet minder dan 4 nieuwe centrales gaan bouwen – maar ook in het publieke debat. En dat debat is soms even explosief als de bom waarmee het nucleaire tijdperk begon. Voor- en tegenstanders buitelen over elkaar heen met feiten en verwijten over veiligheid, betaalbaarheid, etc. Althans, ieder kamp zégt feiten te gebruiken en verwijten de ander dat juist niet te doen. Kortom, het is hard tegen hard. Maar wie heeft er nu gelijk? Of kun je die vraag helemaal niet – of niet geheel – beantwoorden? Waar eindigen de feiten en beginnen de meningen? Wanneer verandert ‘weten’ in ‘vinden’ en ‘geloven’?
In Splijtstof duiken wetenschapsjournalist Diederik Jekel en presentator & afgestudeerd cultuurwetenschapper Daan Nieber in het kernenergiedebat om deze vragen te beantwoorden. Zonder een kant te kiezen, dat mag de luisteraar zelf doen. Als bèta (Diederik) en alfa (Daan) kunnen zij zowel uitleggen hoe kernenergie werkt als laten zien hoe het verleden ons denken over deze technologie en onze cultuur hebben beïnvloed. Van kernsplitsing voor dummies en Small Modular Reactors tot de invloed van de Simpsons op de publieke opinie en een nucleaire religie om toekomstige generaties te wijzen op het gevaar van kernafval. Het komt allemaal voorbij.
In elk van de 8 afleveringen staat een onderdeel van het kernenergiedebat centraal. En Diederik en Daan blijven daarvoor niet alleen in de studio. Verschillende afleveringen beginnen op locatie. Zo laat Diederik Daan in aflevering 2 in een werkende onderzoeksreactor kennis maken met de zogenoemde Cherenkov straling, een mysterieuze blauwe gloed die ontstaat bij een nucleaire kettingreactie onderwater. Voor de aflevering over nucleair afval dalen ze naar een Belgisch onderzoekslab 250 meter onder de grond. En de laatste aflevering trappen ze af in Wunderland Kalkar, een extreem dure kerncentrale net over de grens in Duitsland die uiteindelijk nooit in gebruik werd genomen en verbouwd werd tot pretpark. Want hoe voorkomen we straks niet eindigen met vier peperdure pretparken in Borssele, Terneuzen en op de Tweede Maasvlakte?
Door te ontrafelen waar voor- en tegenstanders over botsen, te onderzoeken waar de zekerheid eindigt en onzekerheid begint, kan de luisteraar van Splijtstof uiteindelijk zelf een keuze maken over het nut en de noodzaak van kernenergie. We gaan van kernenergie als ‘splijtstof’ naar stof tot nadenken. En hij/zij/hen kan op feestjes en verjaardagen de blits maken met fijne feitjes, wonderbaarlijke weetjes en fascinerende verhalen.
Splijtstof is een podcast van BNR.
Over de makers
Splijtstof is een podcast van BNR, gemaakt door Diederik Jekel en Daan Nieber
Redactie en interviews: Connor Clerx
Montage: Connor Clerx en Wesley Schouwenaars
Drums: Tim Brink, opname en mixage door Gijs Friesen en Connor Clerx
Mixage: Wesley Schouwenaars
Eindredactie: Manon van der Knaap-Hartig
Van grote belofte tot geldverslindend hoofdpijndossier. De kweekreactor in het Duitse Kalkar werd in de jaren zestig gepresenteerd als dé oplossing voor de groeiende energievraag en het dreigende tekort aan uranium. Maar 25 jaar – en 4 miljard euro ! – later werd de spiksplinternieuwe centrale, zonder ook maar 1 watt te hebben opgeleverd, verkocht aan rasondernemer Henny van der Most, die het verbouwde tot een pretpark: Kalkar Wunderwasserland. Waar ging het mis? Diederik en Daan duiken in deze kroniek van een eeuwige belofte. Wat kan het kernenergie debat leren van Kalkar? De kweekreactor is een mooi symbool van technisch-wetenschappelijke hoogmoed: de ontwikkelaars pretendeerden zekerheid te verkopen over een technologie en een toekomst die vol onzekerheden bleken te zitten. In het huidige kernenergie debat lijken sommige voor- en tegenstanders ook heel zeker van hun zaak. Maar zouden ook zij niet meer moeten erkennen dat kernenergie niet noodzakelijk of juist nutteloos is, maar veel meer een keuze? Omdat de wereld nu eenmaal complex is, en de toekomst onzeker?
Splijtstof is een podcast van BNR.
Over de makers
Splijtstof is een podcast van BNR, gemaakt door Diederik Jekel en Daan Nieber
Redactie, interviews en montage: Connor Clerx
Muziek en sounddesign: Gijs Friesen en Connor Clerx
Mixage: Wesley Schouwenaars
Eindredactie: Manon van der Knaap-Hartig
See omnystudio.com/listener for privacy information.